Α. Μπαλντούκας, Καθηγητής ΕΚΠΑ abaldoukas@uoa.gr

Το στυλ μάθησης των μαθητών ή Learning Style Inventory του David Κolb (Kolb, 1984) είναι θεμελιωμένο με βάση τις εργασίες των:

John Dewey, σχετικά με το ρόλο της μάθησης διαμέσου των εμπειριών

(experiencial learning),

Kurt Lewin, ο οποίος τονίζει τη σημασία της ενεργούς συμμετοχής του μαθητή στη μαθησιακή διαδικασία,
Jean Piaget, ο οποίος υποστηρίζει ότι η νοημοσύνη είναι το αποτέλεσμα της διάδρασης του ατόμου με το περιβάλλον του.

Είναι αυτονόητο ότι κατά την προετοιμασία του σχεδίου μαθήματος, το οποίο θα χρησιμοποιήσoυμε για τη διδασκαλία ενός θέματος, οφείλουμε ως εκπαιδευτικοί να ελέγχουμε τα στυλ μάθησης των μαθητών μας και να προσδιορίζουμε τον συνδυασμό των μεθοδολογιών που θα επιλέξουμε να εφαρμόσουμε, ώστε αυτές να είναι συμβατές με τα νοητικά χαρακτηριστικά των μαθητών μας.

Ποια εκπαιδευτική μεθοδολογία θα χρησιμοποιήσουμε για να διδάξουμε την ύλη του μαθήματος;

Είναι απαραίτητο ως εκπαιδευτικοί να προσδιορίσουμε τις ενεργητικές μεθοδολογίες εκπαίδευσης που θα χρησιμοποιήσουμε για τη διδασκαλία του μαθήματός μας, έχοντας υπόψη μας την ταξινόμηση των μαθητών μας με βάση τα νοητικά χαρακτηριστικά τους, δηλαδή να έχουμε προσδιορίσει τα στυλ μάθησής τους, όπως παρουσιάζονται στο Σχήμα 1 σε αντιστοίχιση με τον κύκλο μάθησης του Kolb.

Σχήμα 1. Κύκλος και στυλ μάθησης του Kolb

Θα πρέπει λοιπόν να συμπεριλάβουν τουλάχιστον μια εκπαιδευτική μεθοδολογία για κάθε ομάδα μαθητών, όπως κατανέμονται σε κάθε μία από τις τέσσερις κατηγορίες των στυλ μάθησης και περιγράφονται ακολούθως.

Ενεργητικοί (αισθάνομαι και πράττω – feeling). Εδώ ανήκουν οι μαθητές που χαρακτηρίζονται από υψηλή ικανότητα μάθησης, βασισμένη στις προσλαμβάνουσες εμπειρίες και την ικανότητα κρίσης, με βάση το συναίσθημα. Οι συγκεκριμένοι μαθητές τείνουν να υποτιμούν τις θεωρητικές προσεγγίσεις, εκτιμώντας πως δεν είναι απαραίτητες. Προτιμούν να προσλαμβάνουν κάθε κατάσταση ως μια ξεχωριστή περίπτωση. Μαθαίνουν καλύτερα από παραδείγματα, στα οποία μπορούν να συμμετέχουν.

Φαίνεται ότι η εργασία σε ομάδες και η ατομική ανατροφοδότηση, οδηγούν αυτά τα άτομα σε επιτυχή εκμάθηση. Οι σχεδιασμένες εκπαιδευτικές δραστηριότητες πρέπει να οδηγούν στην εφαρμογή των δεξιοτήτων που απέκτησε ο μαθητής κατά τη διάρκεια του μαθήματος.

Ο εκπαιδευτικός δρα ως συντονιστής της εκπαιδευτικής δραστηριότητας σε αυτούς τους αυτοκαθοδηγούμενους μαθητές.

Στοχαζόμενοι (αισθάνομαι και παρατηρώ – watching). Εδώ ανήκουν οι μαθητές που για να μάθουν, προβαίνουν σε προσεκτική παρατήρηση, ώστε να μπορούν να αξιολογήσουν την πληροφορία που δέχονται. Προτιμούν να μαθαίνουν τις νέες ιδέες ως διαλεκτικές καταστάσεις, που επιτρέπουν την ανάληψη ρόλου αμερόληπτου κριτή εκ μέρους τους.

Τα άτομα αυτά, τείνουν ναείναι περισσότερο εσωστρεφή. Οι διαλέξεις και ο παραδοσιακός τρόπος διδασκαλίας είναι ωφέλιμες για αυτή την κατηγορία μαθητών, διότι είναι οπτικοί και ακουστικοί τύποι. Θέλουν ο εκπαιδευτικός να παρουσιάζει με ακρίβεια τις έννοιες και τις καταστάσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν.

Ο εκπαιδευτικός πρέπει να λειτουργεί περισσότερο ως αυθεντία, αλλά και παράλληλα και ως μέντορας καθοδηγητής.

Θεωρητικοί (σκέφτομαι και παρατηρώ – thinking). Οι μαθητές αυτής της κατηγορίας ως προς το στυλ μάθησης, είναι περισσότερο εστιασμένοι στη μελέτη πραγμάτων και συμβόλων, παρά στη διάδρασή τους με άλλα άτομα.

Μαθαίνουν καλύτερα καθοδηγούμενοι από αρχές παγκοσμίως αποδεκτές και από εσωτερικές καταστάσεις μάθησης, που δίνουν έμφαση στη θεωρία και στη συστηματική ανάλυση. Απογοητεύονται και κερδίζουν λίγα από μη δομημένες καταστάσεις ανακαλυπτικής μάθησης, όπως εργαστηριακές ασκήσεις και προσομοιώσεις.

Μελέτες περίπτωσης, θεωρητικές αναγνώσεις και ασκήσεις, που ενεργοποιούν την αντανακλαστική σκέψη, βοηθούν σημαντικά αυτούς τους μαθητές.

Ο καθηγητής και οι συμμαθητές βοηθούν πολύ λίγο αυτή την κατηγορία μαθητών, στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Πειραματιστές (σκέφτομαι και πράττω – doing). Οι μαθητές που ανήκουν σε αυτή την κατηγορία ως προς το στυλ μάθησης, προσλαμβάνουν την πληροφορία ως ευκαιρία για νέους τρόπους δράσης. Αυτοί οι μαθητές μαθαίνουν καλύτερα όταν συμμετέχουν σε ομαδικές συζητήσεις, ανάληψη έργων ή ακόμη και εργασία στο σπίτι. Αντιπαθούν παθητικές καταστάσεις διδασκαλίας, όπως είναι οι παραδοσιακές διαλέξεις.

Οι μαθητές αυτοί τείνουν να είναι εξωστρεφείς και θέλουν να αγγίζουν τα πάντα (κινητικοαισθητικοί τύποι). Η επίλυση προβλημάτων, οι συζητήσεις σε μικρές ομάδες, τα παιχνίδια και η εξατομικευμένη ανατροφοδότηση, είναι εδώ ωφέλιμες εκπαιδευτικές στρατηγικές.

Οι μαθητές αυτής της κατηγορίας θέλουν να μάθουν τα πάντα και να καθορίσουν τα προσωπικά τους κριτήρια για τη σχέση μεταξύ των πραγμάτων.

Μαθαίνω με διαφορετικό στυλ μάθησης

Πώς λοιπόν, ανάλογα με το στυλ μάθησής τους, θα μάθουν ποδήλατο (Σχήμα 2), θα μάθουν ένα πρόγραμμα στον υπολογιστή (Σχήμα 3), θα μάθουν να διευθύνουν (Σχήμα 4) ή θα μάθουν άλγεβρα (Σχήμα 5).